อุบลฯวิกฤติ! : การกินที่ไม่ฉลาดกำลังทำร้ายชีวิต ครอบครัว เศรษฐกิจ และสังคม

ในงานเสวนา  Ginsabaijai Sustainable Talk หัวข้อ “Food Literacy ฉลาดกิน อาหารเปลี่ยนโลก”   ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงานเทศกาลกินสบายใจ ห่างไกลโรค ปี 11 “ซื้อเราSAVEโลก” ได้มีการอภิปรายเกี่ยวกับการส่งเสริมความรู้เรื่องอาหารและความสำคัญของการลดปริมาณโซเดียมในอาหาร ซึ่งมีผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพและเศรษฐกิจของจังหวัดอุบลราชธานี โดยเฉพาะเรื่องจำนวนผู้ป่วยโรคไตที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง 

ข้อมูลจากเภสัชกรคำภีร์ เขตมนตรี รองนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดอุบลราชธานี ระบุว่า จำนวนผู้ป่วยโรคไตในจังหวัดอุบลราชธานีมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างน่าตกใจ จาก 3,000 คนในปีที่แล้ว เพิ่มเป็น 4,000 คนในปีนี้ การรักษาผู้ป่วยเหล่านี้ต้องใช้ทรัพยากรทางการแพทย์และงบประมาณมากกว่า 2,000 ล้านบาทต่อปี ซึ่งเป็นภาระที่หนักหน่วงสำหรับทั้งครอบครัวและรัฐ 

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.เกศินี จันทรโสภณ ได้เสนอแนวทางในการปรับปรุงสูตรอาหารให้ลดโซเดียมลง โดยใช้วัตถุดิบทดแทนอย่างเช่นยีสต์สกัด เพื่อให้ได้รสชาติที่อร่อยเหมือนเดิมแต่สุขภาพดีกว่า ซึ่งได้มีการทดลองในร้านอาหารที่ร่วมโครงการและพบว่าประสบความสำเร็จในการลดการใช้โซเดียมลงอย่างมาก 

การปรับสูตรอาหารก๋วยจั๊บอุบลซึ่งเป็นอาหารยอดนิยมของท้องถิ่น เพื่อลดปริมาณโซเดียมโดยใช้ยีสต์สกัด ซึ่งให้รสชาติอร่อยไม่ต่างจากเดิม การทดลองใช้สูตรนี้ในร้านอาหารสามชัย ได้รับผลลัพธ์ที่ดี โดยลดการใช้โซเดียมลงครึ่งหนึ่งและไม่ใช้ผงชูรสเลย นอกจากนี้ได้ขยายผลไปยังร้านอาหารอื่นๆ ในเครือข่ายชมรมผู้ประกอบการอาหาร 2001 จังหวัดอุบลราชธานี เช่น ร้านขายดีภัตาคาร ร้านครัวมายโฮม ร้านบ้านหมื่นปี ร้านส้มตำจินดา ทำให้มีเมนูที่ไม่ใช้ผงชูรส ลดการปรุงรสอาหารด้วยเครื่องปรุงต่างๆ แต่ยังคงรสชาติอาหารที่อร่อยได้ การดำเนินงานนี้ ขับเคลื่อนภายใต้ความร่วมมือของคณะกรรมการอาหารจังหวัดอุบลราชธานี ที่มุ่งเน้นการรณรงค์ สร้างทางเลือกให้ประชาชน สามารถลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตลง 

นายธวัชชัย นนทะสิงห์ ผู้จัดการกินสบายใจช็อป ชี้ให้เห็นว่าการมีความรอบรู้ด้านอาหารเป็นสิ่งสำคัญในการเลือกอาหารที่ดีต่อสุขภาพ และควรส่งเสริมให้ประชาชนเข้าใจปริมาณโซเดียมที่เหมาะสมในแต่ละวัน พร้อมกับส่งเสริมการอ่านฉลากสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ การมีความรอบรู้ด้านอาหาร รู้เท่าทันการบริโภคโซเดียมเกินความจำเป็นและเลือกบริโภคให้พอดีกับความต้องการของร่างกาย กินสบายใจช็อป จัดทำเมนูอาหารเพื่อสุขภาพ และนำเสนอทางเลือก ลดหวานมันเค็มสั่งได้ ให้ประชาชนเลือกสั่ง ควบคู่กับการให้ความรู้และการรณรงค์ให้ประชาชนเข้าใจเรื่องโซเดียมไปพร้อมๆกัน

รองศาสตราจารย์ ดร.วันทนีย์ เกรียงสินยศ กล่าวว่าการรณรงค์ให้ประชาชนมีความรู้เรื่องโซเดียมและผลกระทบต่อสุขภาพ ควรเป็นแนวทางหลักในการลดจำนวนผู้ป่วยโรคไตในอนาคต เพราะไม่เพียงแต่ช่วยลดภาระทางเศรษฐกิจของรัฐ แต่ยังเป็นการป้องกันและรักษาคุณภาพชีวิตของประชาชนให้ยืนยาวและสุขภาพดีขึ้น ฉลากสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ เป็นสัญลักษณ์ให้ข้อมูลน้ำตาล ไขมัน โซเดียม ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน สำหรับอุตสาหกรรมอาหารที่มีความสนใจสมัครเข้าขอใช้สัญลักษณ์ โดยประชาชนสามารถดูควบคู่กับ GDA ซึ่งได้แสดงสัดส่วนของน้ำตาล ไขมัน โซเดียมไว้ที่บรรจุภัณฑ์อาหาร ในปัจจุบัน มีผู้ประกอบการขอขึ้นทะเขียน 14 กลุ่มอาหาร 506 บริษัท 3,117 ผลิตภัณฑ์ และได้รับสัญลักษณ์ 1,782 ผลิตภัณฑ์ ประชาชนสามารถสังเกตสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพและตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์ได้ 

สัญลักษณ์นี้ทำให้ประชาชนเข้าใจง่ายในระยะเวลาที่ไม่นาน จากการสำรวจทั่วประเทศพบว่า มีผู้เห็นสัญลักษณ์ 41.5 % มีผลต่อการตัดสินใจซื้อ 63.9 % เฉพาะในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี มีผลต่อการตัดสินใจซื้อ 84 %